Gepensioneerden gaan er volgens de koopkrachtplaatjes van het Centraal Planbureau (CPB) gemiddeld 1,5 procent op vooruit, met uitschieters naar +0,2 en +4,7 procent. Het Nibud kwam op Prinsjesdag met heel andere plaatjes, die er voor gepensioneerden veel minder gunstig uitzien.
Hoe komt dit nu? De ouderenkorting stijgt met €160 tot €1.596 en er komt een gelijkmatig afbouwpad in plaats van een harde inkomensgrens. Het inkomenseffect neemt af naarmate het inkomen uit aanvullend pensioen stijgt totdat de ouderenkorting geheel in afgebouwd bij een inkomen van circa €47.000. Vanaf dit punt is het inkomenseffect –0,2 procent door het vervallen van het lage ouderenkortingstarief. De extra verhoging van de algemene heffingskorting (augustusbesluitvorming) betekent een extra koopkrachtstijging voor gepensioneerden van 0,3 procentpunt. Zoals beschreven in de analyse Zorg & wonen, stijgt het lage btw-tarief (voor onder meer de dagelijkse boodschappen en hulpmiddelen) van 6 naar 9 procent.
Pensioenen
De laatste fase van gesprekken tussen werkgevers en werknemers over een nieuw pensioenstelsel is nu echt aangebroken. Wat dat gaat betekenen voor het pensioen van mensen die al met pensioen zijn is nog onzeker. We weten bijvoorbeeld niet of verhogen van de pensioenen onder een nieuw stelsel weer sneller mogelijk wordt. Vanzelfsprekend volgen we de ontwikkelingen op de voet, met als inzet een goed en solidair pensioen. De aanvullende pensioenen worden gemiddeld genomen nauwelijks geïndexeerd. Over kortingen wordt niet gerept, terwijl ook die bij enkele fondsen wel plaatsvinden. Vanaf september 2019 zal op www.mijnpensioenoverzicht.nl het te verwachten pensioen voor alle deelnemers worden uitgedrukt in drie scenario’s: een verwacht, een optimistisch en een pessimistisch scenario.
Per 1 januari 2019 gaat automatische waardeoverdracht van kleine pensioenen van start. Vanaf dit moment is afkoop van een klein pensioen voor pensioeningang niet meer mogelijk. Het kabinet sorteert voor op een nieuw pensioenstelsel door onder meer aan te geven dat de doorsneesystematiek zal verdwijnen en de mogelijkheden om mensen bij pensionering een deel van hun pensioenvermogen als bedrag ineens op te laten nemen te onderzoeken.
Arbeidsmarkt
De werkloosheid onder 55-plussers loopt maar heel langzaam terug. In 2019 is voor de subsidieregelingen voor de aanpak van ouderenwerkloosheid €17,3 miljoen beschikbaar. Het gaat om kennisvouchers, trainingen voor werkgevers en de Ambachtsacademie. De uitgaven aan de inkomensvoorziening voor oudere werklozen (IOW) lopen op. Dat komt vermoedelijk door de stijgende AOW-leeftijd. De lagere werkloosheidsverwachtingen van het CPB werken met vertraging door in de IOW en leiden vanaf 2021 tot een lager aantal IOW-gerechtigden. KBO-PCOB wil dat de regering, samen met werkgevers en arbeidsontwikkelaars en werkzoekenden zelf, serieuzer en gerichter werk gaat maken van het benutten van het arbeidspotentieel 55 tot 66 jaar.
Zorgkosten
De zorgkosten blijven voor KBO-PCOB letterlijk een punt van zorg. De zorgpremie stijgt, maar de zorgtoeslag stijgt niet mee. Door de verhoging van het lage btw-tarief zullen medicijnen meer gaan kosten. De lagere maximale eigen bijdrage voor Wmo-zorg is positief. Vanaf 2019 wordt het abonnementstarief in de Wmo ingevoerd. Er gaat een maximumtarief gelden van €17,50 per vier weken. Vooral mensen met een beperking met een middeninkomen profiteren hiervan. Zij gaan er zo’n €1.000 tot €1.500 op vooruit. Helaas zien we wel dat gemeenten deze tarieven proberen te omzeilen door bepaalde zorg over te hevelen naar de algemene voorzieningen. Gemeenten kunnen dan alsnog extra bijdragen vragen. Ook dat is een bron van zorg.
De premie voor de basiszorgverzekering stijgt met €10. De laagste inkomens worden (deels) gecompenseerd met een hogere zorgtoeslag. Hierbij zijn stellen beter af dan alleenstaanden. Zij krijgen maximaal €24 meer; alleenstaanden ontvangen maximaal €8 om de premiestijging op te vangen. Alle huishoudens die geen zorgtoeslag ontvangen ondervinden nadeel van de verhoging van de nominale Zvw‐premies met €22. De eigen bijdrage in de Wlz gaat omlaag.
Woonkosten
KBO-PCOB maakt zich al langer zorgen over de kosten van wonen. De huren zijn in de afgelopen jaren flink opgelopen, zowel in de sociale sector als in de private sector. De veranderingen in met name de huurtoeslag versterken dat effect. De veranderingen bij de hypotheekrenteaftrek worden (grotendeels) gecompenseerd door andere fiscale maatregelen. Door het schrappen van de KAN-bepaling (geen onderdeel van de begroting, maar eerder per wetsvoorstel door de Tweede Kamer aangenomen) moeten mensen die huurtoeslag krijgen een groter deel van hun huur zelf betalen. Met andere woorden: minder huurtoeslag. Huurders gaan in het begin een paar tientjes meer betalen, maar uiteindelijk kan dat oplopen tot €100 extra op jaarbasis. De hypotheekrenteaftrek wordt versneld afgebouwd. In 2023 mag men nog ongeveer 37 procent aftrekken.
Bron: Nieuwsbrief KBO-PCOB, 20 september 2018